2021-2022 Kış Sezonu (Haritalı Edit)

**Sarp Özdoğan**

28 Haziranda paylaştığım kış tahminini üstünde hiç bir değişiklik yapmadan (görsel ekleyerek) tekrar paylaşıyorum (orjinal linki : 2021-2022 Kış Sezonu // Analiz)

Mayıs ayının sonundan itibaren ENSO'nun yükseldiğini biliyoruz. ilerleyen aylarda dalgalı bir seyir izleyerek sonucunda 2022 sezonunu "Hafif negatif ENSO" yano hafif La-nina diye tanımlayacağımız bir boyuta gelecek. 2021-2022 sezonunda Doğu QBO etkilerini gözlemleyebiliriz. Kuvvetli SSW'ler -ENSO dan çok El-nino ve La-nina dönemlerinde meydana gelir. La-nina kışlarında SSW ler erken safhalarda görülebilir. El-nino ile zamanlama aşağı-yukarı aynıdır. EL-Nino kışlarında tropik enlemlerde stratosfer normalden soğuk , 5 çifte ısınmanın 4'ü , 50hpa QBO'nun ortalama doğu safhasında gerçekleştiği görülmüştür.

Aynı zamanda pozitif ENSO'da Ozon derişimi tropik enlemlerde aşırı düşük , kutup bölgesinde ise aşırı derecede yüksektir. Burdan çıkardığımız sonuç ise Brewer-Dobson sirkülasyonunun azalış³ göstereceğidir.

Eğer Brönnimann ve arkadaşlarının 2004'te yayınladığı makaleye göz atarsanız , ENSO 'nun kuzey y.küre de kutup girdabı üstünde ne kadar etkin rol oynadığını görmüş olacaksınız.

Özetle kabaca patternlerin olasılıklarını şöyle değerlendirdim ; Kışın erken safhalarında Doğu Avrupa ve dolaylarında blokaj sırt oluşumu ihtimali yüksek olmasa da günümüz çerçevesinden bakıldığı zaman ihtimaller diğerlerine göre yüksek duruyor. Bu durum daha çok Orta-Doğu Avrupa lehine gelişir. Dediğim gibi kaba taslak bir örnek oluşturuyoruz. Bu şartlar altında (yine gerçekleşme ihtimali yüksek olmayan , diğer ihtimallere göre baskın olan) ülkemiz batı kesimleri kışın ilk yarısı 1-0 önde duruyor.

Kışın ilerleyen safhalarında beklediğimiz şartlarda Troposferden orta dalgalarda stratosfere yükselen yukarı dalga yayılımı ve bunun sonucunda ortaya çıkan dalga kırılmaları daha güçlü bir meridyonel sirkülasyona ve dolayısı ile daha zayıf bir kutbi girdaba ve Negatif AO görüntüsüne yol açabilir. Bu kış yine stratosfer ile ilgili haberler çok duyulabilir. Fakat orta vadede bile yönünü kestiremediğimiz bölünme,parçalanma gibi hadiselerin etki alananını bu zamandan kestirmek zor.

Doğu QBO , alt stratosferdeki sıfır rüzgar hattı üzerindeki etkisi ,yukarı doğru durağan gezegensel dalga yayılımını desteklemektedir. Orta stratosfere yayılan dalgalar , güçlü ekvatoral QBO varlığı ile indüklenen subtropikal negatif kutup vorteksi tarafından kırılır. Bu dalgalar yüksek enlemlerde karışır ve yine kutbi girdabı zayıflatır.

Kuzey yarımküre önümüzdeki sezon geçtiğimiz seneye göre biraz daha soğuk atak görebilir kısaca. Ülkemiz ile ilgili bir yorum değil. Yukarıda belirttiğimin dışında bir yorum getiremeyeceğim şu zamandan.

Dipnot: Kuzey buzulundaki erime ise tarihin rekorunu kırma eğiliminde. Etkilerini bu kış tecrübe ederek daha iyi öğreneceğiz. Fakat şahsi düşüncem tatlı su kaynaklarının eriyip tuzlu su ile karışması, tatlı/tuzlu su farkından oluşan büyük okyanus akıntılarını yavaşlatabilir. Buna bağlı olarak ta orta kuşakta ılıman iklimimizi borçlu olduğumuz Kuzey Atlantik Akıntısının debisi azalıp , Sıcak suyu kuzey kutbuna taşımasında aksaklıklar gerçekleşebilir. Daha soğuk kuzey kutbu ise daha soğuk bir Avrupa/Amerika demek olur. Çokça duyduğumuz , "mini buzul çağı" nın bilimsel temelini aslında bu olay oluşturur. Yani Küresel ısınma , küresel buz çağını daha kuvvetli ve hızlı hale getiriyor olabilir aslında..

NOT : Kesinlik içermez. İleriki zamanlarda yine bu başlıktan paylaşımlar yapacağım. Genel görüntü budur. Değişme ihtimali mevcuttur, hatta standart bir tahminden daha fazladır bu oran. Soruları cevaplayacağım

Harita ile ilgili not: Harita genel görüntüyü ele alarak hazırlanmıştır. Kasım ayı itibari ile bu haritaları ay bazında hazırlayacağım (Aralık haritası Ocak haritası .. gibi).. Kış sezonunun her gününü ve her saatini kapsamayıp, sadece kış genelinde oluşacak görüntüyü ele aldık, analiz ettik....

Kaynaklar;

El Nino , La Nina ve stratosferik ani ısınma;Gözlem kaydına göre yeniden değerlendirme

Amy H.Butler

Lorenzo M.Polvani

Poleward eddy ısı akısı anomalileri ile Arktik deniz buzu kaybı ile bağlantısı

Kazuhira Hoshi

Jinro Ukita

QBO salınımının Ekstratropiklere Etkisi

Alexander Ruzmaikin

Joan Feynman

Kuzey Yarımküre polar vorteks yer değiştirme ve bölünme ile stratosferik ani ısnması Madden Julian Salınımı ve Quasi Bienal Salınımım Etkisi

Chuanxi Liu

Baijun Tian