Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG)

az kaldı faaliyete geçmesine.

Tamamlandığında Türkiye’nin en gelişmiş teleskobuna sahip gözlemevi olacak. Türkiye’nin son yıllardaki temel bilimler alanındaki en büyük projesi olan DAG faaliyete geçtiğinde Türkiye astronomisine ivme kazandıracak. Erzurum’un Palandöken’e komşu Konaklı’daki Karakaya Tepeleri’nin zirvesinde konuşlanan gözlemevinin ilk ışığını alacağı tarih 2021 yılı olarak düşünülüyor.

3170 metre rakıma kurulan DAG Dünya’nın en yüksekteki üçüncü gözlemevi ünvanını alacak ve optik ile kızıl ötesi bölgede gözlem yapılabilecek.^[1] Gözlemevinin yapımı halen sürmekte. İklim koşullarından ötürü yılda sadece 5 ay çalışılabilen bölgedeki inşaatın büyük kısmı ise tamamlanmış durumda. Binası tamamlanınca şu an testleri devam eden teleskop İtalya’daki fabrikadan parçalar halinde gözlemevine getirilecek. Almanya’da üretilen aynanın cila işi de Belçika’da devam ediyor.

Türkiye’nin en büyük teleskobu kendi sınıfında Dünya’nın en iyisi

Türkiye’nin astronomi, astrofizik ve uzay bilimleri alanındaki en büyük projesi ve yatırımı olan DAG’ın 4 metrelik teleskobu, günümüzde gelişmiş gözlemevleri için yapılan onlarca metrelik teleskoplarını düşününce epey küçük kalıyor. 15 sene önce bu çapta teleskoplar orta boydu bugün ise küçük-orta boy sınıfına giriyorlar.

Yine de DAG teleskobu sahip olduğu gelişmiş teknolojiler sayesinde kendi çapındaki teleskoplardan çok daha üstün olacak. Teleskobun optik ve elektronik donanımlarının en yeni teknolojileri içermesi konusunda uğraşılıyor. Bu teknolojilerden bir tanesi, bugün üretilen büyük gözlemevlerinin sahip olduğu adaptif optik (uyarlanabilir optik / AO) sistemi. AO sayesinde teleskop atmosferin görüşü bozucu etkisinden çok daha az etkilenecek ve daha net görüntüler sunacak.

DAG’ın bir diğer önemli avantajı ise bulunduğu konum. Bu enlem ve boylam yakınlarında bu boyutta bir başka teleskop yok. Diğer büyük teleskoplar 8-12 saat uzaklıktalar. Bu özelliğiyle DAG kuzey yarı küredeki boylam boşluğunu doldurmuş oluyor.

Doğu Anadolu Gözlemevi ile burdaki teleskobun ayrı şeyler olduğunu belirtmekte fayda var çünkü çok karışabilecek bir konu. DAG’da şimdilik tek bir teleskop olacak ancak ileriki yıllarda buraya farklı teleskoplar eklenmesi mümkün.

Hubble’dan daha iyi

Doğu Anadolu Gözlemevi teleskobunun tüm optik tasarımları Türkiye’deki mühendisler tarafından yapıldı. Teleskobun optik teknolojisinin içinde adaptif optik de var. Bu sayede DAG’da adeta atmosfer yokmuş gibi gözlem yapılabilecek. Elbette sistemin ne kadar verimli olacağı çalışmaya başladığında belli olacak ancak bilim insanlarımız Hubble Uzay Teleskobu’nun çözünürlüğüne ulaşabileceğini ve hatta 5-6 katı kadar yüksek çözünürlüğe ulaşılabileceğini umuyorlar

Kızıl ötesi

DAG görünür ışığın yanı sıra kızıl ötesi dalga boylarına odaklanacak. Böylece Türkiye ilk kez kızılötesini gözlemleme şansına kavuşacak.

Doğu AnadoluGözlemevi bilimsel hedefleri

DAG’nin bilimsel hedefleri şu kategorilerde olacak:

– yüksek kırmızıya kaymalı gökadaların gözlenmesi

– yıldız oluşumu

– güneş sistemi küçük cisim çalışmaları

– gökada çalışmaları

– evrenbilim (kozmoloji) çalışmaları

– gezegen çalışmaları

Uzay mekiklerinin uçuş sistemi

Mekiklerin rampadan kalkmasını, mekiğin yanlarındaki katı yakıtlı iki roket ve mekiğin arkasındaki sıvı yakıtlı üç motor sağlar. Mekik ve yakıtların toplam ağırlığı 2 bin tondur. Katı yakıtlı roketler, kalkış için gereken gücün yüzde 70’ini sağlar. Katı yakıt; yüzde 16 toz alüminyum, yüzde 70 amonyum perklorat, yüzde 0,2 demir oksit, yüzde 12 polibutadien-akrilik asit-akrilonitril terpolieri ve yüzde 1,8 epoksi reçinesinden oluşur.

Katı yakıt roketleri, yakıtları tükenince mekikten ayrılıp paraşütle yere indikten sonra tekrar kullanılabilir. Sıvı yakıtlı motorlar, sıvı hidrojen ve sıvı oksijen karışımının yakılmasıyla gücün yüzde 30’unu üretir. Sıvı hidrojen ve sıvı oksijen tüpleri, mekiğin alt kısmına bağlı olan portakal renkli yakıt tankının içindedir. Yakıt tankı; alüminyumdan yapılmış olup boyu 48 metre, çapı 8,4 metredir.

Tankın dışındaki izolasyon malzemesi 25 milimetre kalınlığında portakal renkli köpüktür. Motorlar ateşlenince sıvı hidrojen dakikada 66,6 ton hızla akarken sıvı oksijen de dakikada 179 ton maksimum hızla akar. Kalkıştan 6,6 saniye önce sıvı yakıtlı motorlar ateşlenir. Kalkış anında katı yakıtlı motorlar ateşlenince mekik havalanır. Kalkışın ikinci dakikasında mekik 45 kilometre yukarıya ulaştığında katı yakıtlar yanmış olur ve roketler mekikten ayrılır. Sıvı yakıtlı motorlar kalkıştan 8,5 dakika sonra durur ve portakal renkli yakıt tankı mekikten ayrılır.

Kalkışın 10,5. dakikasında sıvı yakıtla çalışan yörünge manevra motorları ateşlenir ve uzayda alt yörüngeye girilir. Bu iki motor mekiğin kuyruğunun yanlarındadır. Bu motorlarda, monometil hidrazin ve azot tetraoksit karışımı yakılır. Yüksek yörüngeye çıkarken manevra motorları tekrar ateşlenir, hız saatte 28 bin kilometre iken yerden 400 kilometre yukardaki yörüngeye yerleşilir. Dönüş için manevra motorlarıyla hız yavaşlatılır.

Atmosfere girerken mekik aşırı derecede ısınır. Gövdesi ısıya dayanıklı seramiklerle kaplandığı için sıcaklık içeriye yansımaz. Mekik komutanı mekiğe, bir planör gibi S şeklinde manevralar yaptırarak hızı düşürür. Yere inince mekiğin arkasında açılan paraşüt ve frenler yardımıyla mekik durur.

Mkaymaz21 yazdı:

Harici İçerik youtu.be

Dış kaynaklardan gömülen içerik, izniniz olmadan görüntülenmeyecektir.

Tüm harici içeriği görüntüle

Harici içeriğin etkinleştirilmesi yoluyla, kişisel verilerin üçüncü şahıs platformlarına aktarılabileceğini kabul edersiniz. Gizlilik politikamızda bununla ilgili daha fazla bilgi verdik.

Test uçuşuna katılsa ttakla edecekmiş.Gercekten de uçuk adam.Faydalı mı ,zararlı mı?hala muaamma .

Uzayı da çöple dolduruyor denilir ve haklılık payı var .

Bu Test son dönemin en başarılı uçuş testlerinden biri. Amaç Mars'a içerisinde 100 kişiye kadar kapasiteyle insan taşımak, Mars'a götürmek ve oradaki zemine güvenle inişi sağlamak. Bu roketler aynı zamanda Uzaya gidip geri döndüğünde gökyüzünde parçalanıp uzay çöpüne dönüşmektense yeryüzüne iniş yapabiliyor. Roketlerin 8. test uçuşuydu ve en açık ara başarılı olanıydı. Dilerim sonraki denemede kazasız belasız iniş gerçekleştirilebilir.

ArdaAlper yazdı:

Bunları görünce insanoğlu ne kadar gelişmiş bir canlı diyor insan.

Ben öyle düşünmüyorum uzaya gidip gelmek ya da başka bir şey insanoğlunun geliştiğini göstermez.

ArdaAlper yazdı:

Haklısın aslında kafamdan tekrar geçirdiğimde çok da zor bir şey değil diye düşünmeye başladım sağol

Ee tabi ki zor değil demek doğru olmaz ancak daha dünya geneline baktığında çoğu hastalığın tedavisi yok.

Burda da @Salihreis2003 un yorumu denk demektir.

Bir şey olmadı demiş Salih,1 tur daha attı değişen yok der

Bu iki beyaz kefere bizim ne kadar akıllı olduğumuzu bilmezler vesselam