YILDIRIM NEDİR , NASIL OLUŞUR ?
Yıldırım yeryüzü ile bulutlar arasındaki artan elektrik potansiyelini dengede tutan bir elektrik boşalmasıdır.
Yıldırımın oluşması için, yalıtılmış havanın direncinin kırılması ve bunun için de pozitif ve negatif yükler arasında yeterli fark oluşması gerekir. Eğer atmosfer içerisinde bir yörüngede birkaç çarpma oluşursa, yerden buluta doğru pozitif yüklü yıldırım oluşur.Şimşek ve yıldırım, elektriksel direnci en küçük olan yolu izler.
Fiziki sebeplerden ötürü, bulutun yüklenmesi sırasında yere yakın olan kısmı negatif değerle şarj olmuştur (%85 ihtimal). Bu sırada yer de bulut boyunca pozitif yüklenir. Bazı koşullarda bunun tersi yüklenme de olabilmektedir (%15 ihtimal). Fırtınanın artmasıyla buluttaki negatif yük oranı ve buna bağlı olarak da yerdeki pozitif yük ayrışması hızlanarak devam eder. Bulutla yer arasındaki potansiyel fark arttıkça aradaki havanın da delinmesi kolaylaşır ve belli bir değerden sonra havanın delinmesiyle oluşan iletken kanal boyunca buluttan toprağa veya topraktan buluta deşarj başlar.
Bulutla bulut arasında olan deşarja şimşek ve bulut – toprak deşarjına ise yıldırım denir.
Yıldırım Çeşitleri
Yıldırımların hepsi, aynı olduğu halde görünüşlerine göre birbirlerinden ayrılırlar:
Çatallı yıldırım bir derenin akış yolu gibi kıvrımlar, zigzaglar yapar. Yıldırımın ana kesiminde birçok dallar görülür.
Levha yıldırımın kendine has bir şekli yoktur. Daha çok ufukta bir çakma halinde görülür. Bu, uzaklarda çakan bir çatallı yıldırımın parıltısından ibarettir.
Top Yıldırım, yıldırımın en az anlaşılabilmiş şeklidir. Yeni yeni incelenmeye başlayan top yıldırım buluttan yere doğru ağır ağır süzülmeye başlar, yere değdiği noktada da patlar. Balon büyüklüğündeki bu yıldırımlar bazen de düşünce patlamaz ve yerde yuvarlanmaya başlarlar. Bunların patlaması ancak bir engele çarptıkları zaman olur. Yıldırımın en az zararlı çeşidi budur.
Yıldırımların çapı genel olarak değişiktir. Bu alanda yapılan incelemeler, yıldırım çapının, gücüne göre değiştiğini göstermiştir. Bu incelemelere göre çapı 15 cm.’yi bulan yıldırımlara rastlanır.
Alıntıdır.
