- Resmi Gönderi
DOLUNUN OLUŞUMU VE DOLU NEDİR :
Dolu Nedir?
Havada su buğusunun birden yoğunlaşıp katılaşmasından oluşan, türlü irilikte, yuvarlak veya düzensiz biçimli saydam buz parçaları durumunda yere hızla düşen bir yağış türüdür. Diğer bir ifadeyle; havanın üst katmanlarında soğuktan donarak, yuvarlak buz taneleri biçiminde yağan yağmur.
Dolu Nasıl Oluşur?
Bazı meteorolojisiler, dolunun, 1000-2000 metre yükselen bir sıcak hava akımı ile, inmekte olan soğuk hava akımının karşılaşması sonucu oluştuğunu düşünüyorlar. Sıcak haya akımının böyle birden ısı kaybetmesi, içindeki nemli havanın donarak, doluyu oluşturan buz tanelerine dönüşmesine yol açar. Bu istemin pek çok kez tekrarlanması sonucu ise, bildiğimiz dolu taneleri oluşur. Diğer bazı meteorolojisiler ise dolunun, havadaki bazı elektriksel oluşumlardan kaynaklandığını savunuyorlar. Neden ne olursa olsun, dolu fırtınaları her zaman için çiftçinin kötü rüyası olmuş, özellikle bağlarda büyük zararlara yol açmıştır.
Dolu Ne Zaman ve Nasıl Oluşur Kısaca Bilgi verelim.
Bu yazımızda yağış türlerinden dolunun ne şekilde ve ne zaman meydana geldiğine değineceğiz. Dolu nasıl ve neden yağar ? sorularına cevap arayacağız. Dolu; atmosferdeki su buharının yükselerek donması ve buz şeklinde yeryüzüne düşmesine denmektedir.
Dolu, atmosferdeki su buharının bir anda soğuk havayla teması ve sonrasında buz şeklinde yeryüzüne düşmesi şeklinde oluşum gösterir. Yeryüzüne dönme esnasında karşılaştığı suları da alarak daha büyük bir şekle ulaşır. Dolu yağışı atmosferde çok yaşanır ancak yeryüzüne düşme esnasında sıcak havayla karşılaşınca erir.
Dolu yağışı çoğunlukla yaz ve kış mevsim geçişlerinde hava değişimi esnasında yaşanır. Rüzgarlar bulutu getirir, ardından ise sıcaklık bir anda azalarak yağmur taneleri donar ve dolu yağışı görülür.
Dolu yağışlarının ne zaman oluştuğunu merak edenler için ise ; kimi zaman bulutlar boyuna seyreder ve dolu yağışlarının sıcak hava bulutlarından çıkışını önler. Bu nedenle dolu yağar hemde oldukça büyük tanelerle…
Dolu tarımsal faaliyetlerle ilgilenen kişilerin sevmediği bir doğa olayıdır. Bunun için pek çok önlemler alınır. Hatta bu doğa olayı oluştuğunda kısa süreli farklı üretim teknikleri uygulanır. Çünkü dolu ürünü ve toprağı olumsuz etkiler.
Kar ve Dolu Oluşumu
Yağmurun oluşması iyi bilinmesine rağmen suyun katı evresi su çevriminin süreçleri arasında en az bilinenidir. Bununla birlikte, sıcaklıkları, çiğ noktasınınkinin oldukça altında olan bulutlarda su buharının bulunduğu kanıtlanmıştır. Aynı şekilde, su 0 0C’ın oldukça altındaki sıcaklıklarda sıvı halde bulunur. Su buharı ve sıvı su bulutları buz bulutlarından çok daha fazladır. Özellikle –41 0C’a kadar sıvı halde bulunabilir. Bulutlu hava “donma çekirdekleri” içerdiği zaman bu aşırı erime sona erer.
Kısaca kar için birinci koşul bir bulutun yani sıvı su içeren bir meteorun varlığını gerektirir. Bu koşul yağmur içinde gereklidir. Zaten bulutlu oluşumların yağmurları, buluttaki buz kristallerin çevresindeki sıvı suyu azaltarak, irileşmesinin neden olduğu daha önceki bir kar yağışından ileri gelir. Yer yüzüne kar yağması için alt katmanların sıcaklığı 0 0C’nın altında olması yeterlidir, bu karın yere düşmeden önce erimesini önler. Kuvvetli kar yağışları, aşırı erime halinin yükseltide durması şeklinde açıklanır.(Donma çekirdekleri etkisi)
Böylece karın oluşması için iki koşu gereklidir:
Aşırı erimenin sürmemesi için oldukça fazla sayıda çekirdeğin bulunması ve yükseltide sıcaklığın oldukça düşük olması,
Karın yağmura dönüşmemesi için yerdeki sıcaklık 0 0C’ın altında olmaması.
Düşey devinimler çok şiddetli aşırı erime damlalar, içerde hava kabarcıklarını da koruyarak, birdenbire katılaşırsa kar yerine dolu yağar.
Kar, ya yıldız ya prizma biçiminde kristaller ya da yumaklar halindedir. Kristaller, çok düşük sıcaklıklarda(genellikle yüksek enlemlerde) oluşan soğuk, ince ve kuru kardan meydana gelir.